Sposób przeplatania nitek osnowy z nitkami wątku nazywa się splotem tkackim. Rodzaj splotu decyduje o właściwościach materiału, o jego trwałości, rozciągliwości oraz miękkości. Osnowa oraz wątek w poszczególnych splotach przeplatają się ze sobą według określonego porządku. W dzisiejszym wpisie opisujemy najpopularniejsze rodzaje splotów tkackich.
Tkanina – czyli co?
Jak sama nazwa wskazuje, „tkanina” to tkany wyrób włókienniczy. Powstaje z układu dwóch nitek, gdzie jedna z nich (osnowa) ułożona jest prostopadle w stosunku do drugiej (wątku). Ich wzajemne przekładanie się tworzy splot, który jest najmniejszą strukturą tkaniny. Ten rodzaj materiału produkowany jest na krosnach tkackich, na których odpowiedni mechanizm przeplata wątki i osnowy ze sobą.
Tkaniny mogą różnić się od siebie splotem. Najmniejsza liczba nitek, po zakończeniu których ponawiany jest sposób przeplatania osnowy i wątku nazywa się raportem, natomiast w miejsce, w którym osnowa i wątek krzyżują się, nazywana jest pokryciem.
Rodzaje splotów
Wyróżnić możemy kilka rodzajów splotów tkackich:
- Płócienny – jest to jeden z podstawowych splotów tkackich, który jest jednocześnie podstawą do tworzenia splotów pochodnych. W tym splocie wykonywane są tkaniny potocznie nazywane płótnem. Stosuje się go tworzenia tkanin pościelowych, obrusowych czy dekoracyjnych.
- Skośny – rozpoznać go można po skośnych rządkach punktów pokryć. Tkaniny o tym splocie są bardziej miękkie i stosunkowo łatwo się je składa. Główne zastosowanie to między innymi tkanina wełniana ze skośnymi prążkami.
- Atłasowy – podobnie jak w splocie skośnym wątek przebiega nad lub pod większą liczbą nitek osnowy. Punkty przeplotu nitek nie tworzą ciągłych, skośnych linii, lecz są rozproszone w określonym porządku. Wobec tego, tkanina o splocie atłasowym jest gładka oraz, zależnie od połysku nitek, mniej lub bardziej lśniąca.
- Panama – jest to splot pochodny do płóciennego, w którym długość przeplotu wątku i osnowy jest taka sama (wynosi 1). Jeśli wątek oraz osnowa zostaną wydłużone o dwie nitki, uzyskamy splot panamowy. Można je podzielić na regularne, dające tkaninie efekt szachownicy, a także nieregularne, które dają efekt kostki o większych i mniejszych polach.
- Satynowy – w przypadku, kiedy w miejscach przeplotu osnowa pokrywa wątek, a pozostała powierzchnia splotu jest pokryta luźno leżącymi nitkami wątku, taki splot nazywa się satynowym.
Wpływ splotu na właściwości tkaniny
To właśnie rodzaj splotu decyduje o trwałości, miękkości oraz rozciągliwości materiału. Im więcej w danym splocie występuje punktów przewinień osnowy z wątkiem, tym tkanina wykazuje większą wytrzymałość na rozciąganie. Dzięki zastosowaniu splotów złożonych (na przykład o dwóch wątkach), materiał jest elastyczny i zapewnia lepszą izolację cieplną. Tkaniny o dużej liczbie powiązań osnowy z wątkiem są odporne na ścieranie – przez to materiał staje się również sztywniejszy i mniej podatny na układanie. Powierzchnia tkaniny jest tym bardziej gładka, im dłuższe pozostają w splocie odcinki niepowiązanych nitek. Materiały te charakteryzują się również większym połyskiem.
